Πίσω μου άφηνα υγρά χιλιόμετρα από την πρωινή
βροχή. Βρισκόμουν πολύ κοντά στον προορισμό μου και η συγκίνησή μου ήταν
ιδιαίτερη. Σε λίγο η αλλοτινή Στάτιστα της Καστοριάς θα με δεχόταν με την καιρό
νέα της ονομασία, μέσα σ’ ένα βουβό περιβάλλον γεμάτο υγρασία. Χαμήλωσα
ταχύτητα κι άνοιξα το παράθυρο να μυρίσω τα ίδια αρώματα που γέμισαν κάποτε τα
πνευμόνια του ήρωα. Έψαξα με γρήγορες ματιές να βρω τις σκιές της ομάδας του
που με προσοχή έβγαινε από το δάσος για να περάσει τη νύχτα στο χωριό και να
μπορέσει ο Καπετάνιος να συναντήσει τους τοπικούς συνδέσμους του.
Ήταν Τρίτη 12
Οκτωβρίου 1904 όταν έμπαινε στο χωριό ο φέρων το φως της ελευθερίας. Κανείς δεν
φαντάζεται ότι αυτός θα είναι ο τάφος του. Όλα πάνε κατ’ ευχή μέχρι την επομένη
ή τουλάχιστον έτσι πίστεψαν. Ο κομιτατζής Μήτρος Βλάχος όμως έχει ενημερώσει το
τουρκικό απόσπασμα για μια ομάδα ένοπλων Ελλήνων, χωρίς να γνωρίζει ποιος
ηγείται και έτσι δρομολογείται
συγκυριακά το τέλος του Παύλου Μελά.
Μόνο η μοίρα γνώριζε για το άδικο τέλος του. Η Τετάρτη που ξημέρωσε έφεξε κι
έδειξε στο θάνατο το δρόμο.
Έφτασα επιτέλους έξω
από την οικία Καζαντζάκη στο χωριό Μελάς. Ο καλόκαρδος απόγονος της
οικογενείας, μοναχός θεματοφύλακας του τόπου του μαρτυρίου, αφήνει τις
προσωπικές ασχολίες της στιγμής για να γίνει
ξεναγός. Τα όσα αφηγείται μου είναι γνωστά, όπως και σε πολλούς. Όμως
είναι αλλιώς να είσαι στο μέσον του σκηνικού. Ανεβαίνω τη σκάλα για το δώμα.
Τρίζει από τα χρόνια, γέρικο σκαρί που θέλει να δώσει τη δική του μαρτυρία. Ο
ίδιος τριγμός και στο δώμα. Φωτογραφίες, κειμήλια, στολές…….. Μένω για λίγο
μόνος, κλείνω τα μάτια και ακούω τους ψιθύρους των αγωνιστών. Και αμέσως μετά
ακούω τουφεκιές, φωνές, τρεξίματα…. Φέρνω την ιστορία στο μυαλό και ακολουθώ τη
διαδρομή προς το ισόγειο ψάχνοντας το σημείο που λαβώθηκε θανάσιμα ο ήρωας. Μια
τόσο μικρή γωνιά χώρεσε το θάνατο ενός τόσο μεγάλου αγωνιστή.
